Types of rights

This tool provides an overview of the various rights that your archive and/or collections can be subject to. You can find more detailed information in the Clarifying Rights handbook.

Copyright

What?

The copyright belongs to the person who creates an original ‘work of literature, science or art’. Books and written works, music, art, buildings, sculptures, architectural sketches and designs, geographical maps, photographs, films, computer programmes and databases, among other things, can all be protected by copyright.

The author receives extensive rights as a result. For example, only the author is allowed to reproduce the work and make it accessible to the public. Prior permission is therefore always required from the author when someone wants to use their work.

Copyright does not cover any ideas, theories, styles, methods or concepts until they have been put into practice. The threshold for deeming a piece of work to be original is generally quite low: most works of art and writing are deemed to be original.

For photographs of objects (e.g. works of art), a distinction is made between photos of two-dimensional and three-dimensional objects.

Works that do not include any personal choice from the author in their creation (e.g. an invoice, administrative form, account statement, trivial drawing or photo, etc.) will not be deemed original.

Copyrights include both moral and property rights:

The author’s moral rights include:

• The right to attribution: the author can choose if and how to state their name on their work;
• The right to make their work available to the public for the first time: only the author can decide if they deem a piece of work to be ready for publication and want to share it with or show it to an audience;
• The right to integrity: this enables the author to oppose any distortion or adaptation of their work, whether material or in terms of content, which could harm their honour or reputation.

The author’s property rights or economic rights include:

• The right to reproduction:
  • the right to reproduction in a strict sense;
  • the right to adapt or edit;
  • The right to translate;
  • the resale right for work by visual artists.
• The right to distribution:
  • the right to distribute a work on the market;
  • the right to rent and lend;
• The right to communicate and make available to the public.

Duration

Copyright protection applies from the moment of creation and does not require any additional formalities.

In the European Union, a piece of work is protected from its date of creation until seventy years after the author’s date of death. After their death, the copyrights automatically transfer to the author’s heirs. Seventy years after the death of the author, their work enters the public domain and the copyright protection expires.

Portrait right

What?

The portrait right or the right to portray is separate from the portrait author’s copyright protection and only regulates the use of the portrait.

Every person is granted the right to portray. It is therefore the right of the person concerned to decide whether an image of him or her may be created and used. Permission from the person concerned is therefore always required for both creating an image and its (further) use. Permission to create photos or video images of someone does not necessarily mean that there is also permission to publish or distribute this image. The two are independent of each other and permission must be requested separately.

Exception: this permission is not required when it concerns a photo or images created at a public activity or when exercising a public function.

Just like copyright, the portrait right has two aspects: a moral right and an economic right. The moral aspect is non-transferable to third parties, cannot be time-barred and cannot be waived. The person portrayed can request financial remuneration in exchange for granting permission to create, reproduce, distribute, make public or use their portrait. This economic aspect, unlike the moral aspect, can be transferred.

The moral aspect determines that the person portrayed (or their heirs) can oppose the use of the portrait right for reasons of privacy, or if they believe that they will suffer damage as a result of the image being published or displayed.

An author, owner or potential user of the image cannot reproduce and/or publicly share the portrait without permission from the person portrayed (or their heirs for the first 20 year after their death). Permission can be granted both verbally and in writing. The permission can be explicit but also tacit. Tacit permission must be clear from the circumstances; explicit permission is therefore the rule. In the event of a dispute, the user of the portrait must always be able to prove permission.

Furthermore, the permission is special in principle and not general. This means that the permission relates to specific images and/or specific uses.

Permission must also be interpreted restrictively. This means that permission for one specific use does not automatically imply permission for another use. The user cannot use the portrait for purposes other than those that have been agreed. Moreover, this permission is always revocable by the person portrayed, albeit not arbitrarily.

The portrait right is applicable for ‘all types of images’. The technology used (photo, film, drawing, painting...) is not important. It can be true-to-life images as well as more abstract ones with a characteristic posture or context which allows the person portrayed to be presented in a recognisable way.

Related rights

What?

In addition to the author, other persons who have made a significant contribution to performing, producing or distributing the work also enjoy protection:

• Performing artists (singers, dancers, musicians, theatre/film actors, choir members...)
• Producers of phonograms and the first registrations of films
• Broadcast organisations

These are the people/organisations that are ‘related’ to the author in the sense that they have ‘related rights’: persons who do not create a work of their own, but who make an important contribution to performing, producing and distributing the author’s works.

Duration

Anyone who owns related rights can claim remuneration. The protection provided by related rights applies for 50 years in principle, counting from 1 January in the year following the date of performance or the registration of the audio recording, film recording, etc. Where public release takes place within 50 years, this period is extended by 50 years (for performing artists, film producers and broadcaster organisations alike).

An exception to this rule is made for musical recordings, which benefit from a new period of protection from related rights lasting for 70 years if they are made available to the public within 50 years of their creation. Both the music producers and the performing artists (musicians) hold these related rights.

Databankenrecht

Wat?

Het databankenrecht regelt de intellectuele eigendom van databanken. Het maakt deel uit van het intellectueel eigendomsrecht maar valt buiten het auteursrecht. Het is een recht sui generis (letterlijk: enig in zijn soort). In tegenstelling tot het auteursrecht, dat een veel breder gamma binnen het intellectueel eigendomsrecht dekt, kwam het databankenrecht er naar aanleiding van deze specifieke toepassing. Het is gebaseerd op de Databankenrichtlijn (96/9/EG) die in 1996 binnen de Europese Unie ontstond.

Kort gezegd is een databank iedere verzameling van dingen die door de maker ervan systematisch of methodisch geordend zijn en ook als zodanig toegankelijk zijn. Haast alle bibliotheken, documentatiecentra en archieven werken dus vandaag met een databank. Het is daarom belangrijk om te weten welke juridische principes spelen bij het gebruik van databanken, zowel vanuit het perspectief van producent als vanuit dat van (her)gebruiker van data.

Wat is precies beschermd? Om te beginnen moeten we het onderscheid maken tussen de software van de databank (indien elektronisch), de inhoud van de databank en de vorm waarin deze gegevens worden gepresenteerd.

Software

Het databankenrecht is niet van toepassing op software. De bescherming van software valt immers onder het auteursrecht. Om hergebruik van software onder controle te houden hebben auteurs de keuze uit allerhande [softwarelicenties https://nl.wikipedia.org/wiki/Softwarelicentie].

Vorm

Op de vorm waarin gegevens (bv. in een online toegankelijke databank) worden gepresenteerd is het databankenrecht evenmin van toepassing. Ook hier speelt het auteursrecht. De bescherming van het auteursrecht geldt echter enkel als de structuur het resultaat van een creatieve activiteit en origineel is. Zo is het bijvoorbeeld niet toegestaan om zonder toestemming een screenshot van een databankpagina in een tijdschrift te publiceren, tenzij de licentie dit gebruik toelaat. Dat kan het geval zijn wanneer de lay-out van de online databank een CC-BY-licentie meekrijgt. Het auteursrecht biedt echter voor databanken vaak onvoldoende bescherming omdat veel databanken niet voldoen aan de vereiste van originaliteit, wegens het nastreven van een methodische of een exhaustieve presentatie. Een belangrijk onderscheid met het auteursrecht is dat databankenrecht geen creatieve actie vereist. Indien de vorm van een databank origineel (en dus een creatie) is, is deze dus beschermd door de auteurswet, maar niet door het databankenrecht.

Inhoud

Tenslotte is er dan de inhoud van de databank. Afzonderlijke elementen in een databank kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn, bijvoorbeeld velden met originele tekstuele beschrijvingen van collectie-items die medewerkers op basis van onderzoek schreven. Feitelijke gegevens (bijvoorbeeld de publicatiedatum van een boek of het feit dat een foto zwart/wit is) die in een databank worden samengebracht genieten geen auteursrechtelijke bescherming. Het geheel van gegevens die zijn samengebracht en geordend kan wel onder het databankenrecht vallen, al is dat niet automatisch het geval. Om bescherming te genieten, moet de producent van de databank immers een "kwalitatief of kwantitatief substantiële investering" kunnen aantonen.

Hergebruik

Voor het databankenrecht bestond, kon een producent het hergebruik van (substantiële delen van) een databank niet verbieden. Voor bepaalde vormen van hergebruik (bv. privé of in het onderwijs) is ook met de huidige regelgeving geen toestemming nodig.

Sommige producenten van databanken kiezen er bewust voor om de openheid van hun data te vergroten en hergebruik te stimuleren. De recentste versies van de Creative Commons-licenties nemen het databankenrecht expliciet mee op. Wie een Creative Commons-licentie 4.0 gebruikt, geeft dus niet enkel toelating voor bepaalde vormen van hergebruik van auteursrechtelijk beschermde inhoud, maar ook voor de gehele databank als gegevensbron op zich. Dit geeft hergebruikers meer rechtszekerheid dan voorheen.

Duur

Het databankenrecht heeft een beschermingsduur van 15 jaar vanaf het moment waarop de bouw van de databank werd voltooid. Deze termijn wordt hernieuwd bij elke nieuwe substantiële investering die gedaan wordt naar aanleiding van een aanpassing van de databank.

Nuttige links

• Cultuurloket
• Advies auteursrecht Theaterbib OPENDOEK
• Hoofdstuk Auteursrechten in 'Tips voor beginnende kunstenaars' (BAM)
• Principes auteursrecht en themadossiers op website Samenwerkingsverband Auteursrecht & Samenleving (SA&S)
• Boek: Copy this Book (Eric Schrijver)
• CEST: Handboek rechten klaren

Auteurs: Bert Lemmens, Bart Magnus en Rony Vissers (meemoo) Bron: Bert Lemmens en Rony Vissers, Handleiding - Rechten Klaren, CEST.